Basisprincipes

Circulair ontwerp en systeemdenken

Een circulair ontwerp kijkt naar wat er kan gebeuren met het gebouw en de materialen, tijdens maar ook na het gebruik ervan. Dit langetermijndenken verdelen we onder in ontwerp in lagen, ontwerp voor hergebruik en veranderingsgericht ontwerp.

ONTWERP IN LAGEN

Geprefabriceerde modules zorgen voor flexibiliteit in het gebruik van een gebouw of ruimte. Op elk gewenst moment kunnen de modules worden gedemonteerd.

Voorbeeld: Bao Living is gespecialiseerd in Slimme Aanpasbare Modules (SAM) die alle nutsvoorzieningen van een ruimte op één plek bundelen. In een traditioneel bouwproces worden de leidingen via één punt in de woning binnengebracht. Van daaruit worden ze door vloeren en muren doorgetrokken. SAM integreert verwarming, elektriciteit, water, ventilatie, domotica, keuken en badkamer in één centrale, aanpasbare eenheid. De geprefabriceerde module zorgt voor een besparing van maar liefst 5 ton CO2-uitstoot.

Voorbeeld: JuuNoo bewijst dat circulair bouwen het hergebruik van materialen vergemakkelijkt. Hun herbruikbare interieurwanden worden op het einde van hun ‘leven’ gedemonteerd en herplaatst.

 

ONTWERP VOOR HERGEBRUIK

Kan nieuw materiaal uit afval of reststromen worden ontgonnen? Hoe kunnen bestaande grondstoffen, materialen of elementen opnieuw worden ingezet? Een circulair ontwerp zet hergebruikte materialen in en kijkt hoe die materialen ook na demontage opnieuw kunnen worden hergebruikt.

Voorbeeld: House Plus. Dit project verhuurt standaardmodules die gemakkelijk ingebouwd en na gebruik ook vlot weer weggehaald kunnen worden. Gericht op ouderen die hun woning tijdelijk moeten aanpassen om zo bijvoorbeeld een opname in een woonzorgcentrum te kunnen vermijden.

House Plus

VERANDERINGSGERICHT ONTWERP

Noden en wensen van gebruikers en de maatschappij evolueren. Enkel door weldoordachte keuzes op lange termijn te maken, kunnen materialen en gebouwen zo lang mogelijk in de keten blijven. Veranderingsgerichte bouwconcepten spelen een sleutelrol in het verlagen van de milieu- impact van de bouwsector. Bovendien spelen ze ook in op technische innovaties, strategieën voor ruimtelijk rendement en socio-economische en demografische ontwikkelingen.

Voorbeeld: Toontjeshuizen, een thuis voor volwassenen met een beperking, wil een modelvoorbeeld zijn van circulair zorgwonen. De bewoners hebben een privéstudio en gemeenschappelijk ruimtes ter beschikking. De functie van de ruimtes is zero-waste aanpasbaar naargelang de veranderende noden van de bewoners.

Toontjeshuis