Opalis

Online platform voor hergebruikte bouwmaterialen

Vandaag zijn er steeds meer bedrijven gespecialiseerd in het ontmantelen en hergebruiken van materialen uit bouw- en renovatieprojecten. Zij zetten zich in om hergebruik in de huidige bouwpraktijk te verankeren. Het is van essentieel belang dat hun inspanningen en aanwezigheid op de markt zichtbaar worden, zodat ze voeling krijgen met de huidige én nieuwe generatie professionelen.

Daarom heeft Rotor vzw al in 2011 de website Opalis.be opgericht: een online platform waar aannemers, architecten en gebouweigenaars met interesse in gebruikte materialen elkaar kunnen vinden. Het omvat een overzicht van de beschikbare handelaars, materialen en andere praktische informatie rond het (laten) recupereren van bouwelementen.

Aanvankelijk beperkte de inventaris zich tot bedrijven in en rond het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar ondertussen werd de website al verder uitgebreid met handelaars uit heel België, én met voorbeeldprojecten met hergebruikte materialen. Met de steun van Vlaanderen Circulair willen we ons project nogmaals uitbreiden, met 2 focuspunten.

Enerzijds willen we de lijst handelaars en voorbeeldprojecten nog verder laten groeien. Daarbij willen we op zoek gaan naar minder voor de hand liggende bedrijven en naar projecten met hergebruikte materialen waarvan we nog geen of weinig voorbeelden hebben.

Anderzijds willen we het platform voorbereiden op een groot Europees Interreg-project, waarbij we samen met 7 andere partners het onderzoek naar herbruikbare bouwelementen over de landsgrenzen heen willen uitbreiden.

Belangrijkste resultaten

Belangrijkste geleerde lessen

  1. De huidige lijst handelaars van Opalis kreeg een grondige update en we gingen op zoek naar nieuwe handelaars om aan het platform toe te voegen. We focusten op minder voor de hand liggende bedrijven om de website meer te diversifiëren en ons overzicht op de sector te verruimen.

  2. We documenteerden bijkomende voorbeeldprojecten met hergebruikte materialen. We focusten daarbij op projecten met minder klassieke materialen waarvan we nog geen of weinig voorbeelden hadden, en projecten van de meest prominente Vlaamse handelaars.

  3. We hebben de nodige voorbereidingen getroffen voor een samenwerking met 7 andere partners in een groots Interreg-project. De hoofddoelstelling daarvan is de hoeveelheid gerecupereerde bouwelementen in omloop te laten stijgen met 50% tegen 2032.

  4. We hebben extra ingezet op communicatie. We organiseerden een studiedag die de verschillende actoren binnen de hergebruiksector samenbracht. Handelaars konden er hun mening uiten over de mogelijkheden en beperkingen die ze momenteel ervaren, en over de toekomst van de sector.

  1. Handelaars hebben moeilijk toegang tot de materialen die interessant zijn voor recuperatie, omdat die vaak zo snel mogelijk moeten worden opgehaald. Recuperatievriendelijke sloop promoten (of het recupereren van bepaalde populaire hergebruikmaterialen verplichten), zou die situatie kunnen verbeteren.

  2. Handelaars vinden leveren aan grote bouwprojecten moeilijker dan aan particulieren. Hoe groter het project, hoe langer de periode tussen de keuze van het materiaal en de levering. Als het gekozen materiaal op het moment van uitvoering nét niet beschikbaar is, kan dat leiden tot praktische en juridische problemen.

  3. Er is te weinig overlap tussen de vraag van materialen en het aanbod. Aanbestedende overheden gebruiken immers al jaren dezelfde bestekteksten en vragen zo telkens hetzelfde materiaal. Er is nood aan flexibelere materiaalomschrijvingen in die bestekken. Bijvoorbeeld: bij kasseien enkel de steensoort specifiëren, en niet het formaat.

  4. Handelaars hebben nood aan een materialenattest specifiek voor hergebruikte materialen, een soort van ‘truly reclaimed’-label. Zo een alternatief label zou dan instaan voor een kwaliteitsvolle recuperatie (niet gestolen, correct gedemonteerd, gesorteerd en verpakt …) en opdrachtgevers meer vertrouwen geven om voor die materialen te kiezen.

Wat brengt de toekomst?

Sinds 2019 zijn we veel voorbereidingen aan het treffen voor een groot Interreg-project. De hoofddoelstelling is de hoeveelheid gerecupereerde bouwelementen in omloop binnen het projectgebied te doen stijgen met 50% tegen 2032. Om dat te bereiken zullen we de komende jaren, samen met 7 andere partners, werk maken van 3 deeldoelstellingen: het uitbreiden van Opalis over de volledige Benelux en Frankrijk, het ontwikkelen van de nodige technische en juridische informatie voor de extractie van herbruikbare materialen én voor de integratie van die materialen in nieuwbouwprojecten, renovaties, en verbouwingen.

Rotor vzw