Herbronnen

Uitdagingen en oplossingen voor circulaire bronbemaling

Tijdens periodes van droogte worden maatregelen ingevoerd die landbouwers, beheerders van openbaar groen en particulieren beperken in het gebruik van grond-, oppervlakte- of regenwater. De verontwaardiging is heel groot als er tegelijk grondwater bij bemalingswerken op werven gewoon in de riolering verdwijnt. 

De Vlaamse Milieumaatschappij formuleert duidelijk dat retourbemaling en het beperken van bemaling verplicht is, maar in de praktijk is dat vaak niet het geval. Technische en financiële redenen vormen een hindernis, maar ook onvoldoende expertise bij de vergunningverlenende instanties of gebrek aan mankracht om de handhaving op te volgen. Voor het hergebruik duiken nog andere knelpunten op, zoals waterkwaliteit, het gebruik voor essentiële versus niet-essentiële toepassingen, juridische afspraken … 

Via het project Herbronnen onderzoekt Aquafin bovenstaande knelpunten. Met behulp van experten uit de bemalingssector willen we zoveel mogelijk oplossingen bieden en technische alternatieven analyseren. We trachten de technische beperkingen te evalueren en willen de gespecialiseerde kennis delen met alle stakeholders. Bijkomend onderzoeken we welke waterkwaliteit wenselijk is voor hergebruik. Op basis van de beschikbare laboresultaten bekijken we de meest voorkomende vervuilingen in het bemalingswater en hoe het water kan worden gezuiverd en hergebruikt. 

Belangrijkste resultaten

Belangrijkste geleerde lessen

  1. We maakten een realistische inschatting van hoeveel m³ grondwater er bemaald wordt in Vlaanderen: in 2020 bedroeg het vergunde debiet 63 miljoen m³. Dat is evenveel als het vergunde volume voor de landbouw of industrie (resp. 70 en 55 miljoen m³/jaar). 
  2. We stelden een lijst op van alle staalnames van bemalingswater, toetsten de waarden af aan de normen en koppelden de resultaten terug aan de verantwoordelijke instanties. Zo blijkt dat we de kwaliteit van bemalingswater niet zomaar als zuiver mogen beschouwen. 
  3. De projectresultaten kregen veel weerklank in de politiek, media (Radio 1, De Standaard, VTM ...) en het werkveld (webinar VCB, Vlario). Ook maakten we een videoreportage met focus op twee werven waar waterglasinjectie en retourbemaling gebruikt worden om minder water te bemalen. 
  1. Er wordt veel meer bemaald dan gedacht. De volumes weggepompt grondwater zijn significant in de grondwaterbalans en van dezelfde grootteorde als het vergunde volume voor industrie en landbouw. Inzetten op duurzamere bemaling is dus zeker geen druppel op een hete plaat. 
  2. De kwaliteit van grondwater bij bemaling is niet altijd goed genoeg voor hergebruik. Normen worden vaak overschreden. Daarom willen we het hergebruik niet expliciet stimuleren (zeker niet voor particulieren), maar eerder op vraag van steden en gemeenten integreren in projecten. 
  3. Het is belangrijk om de conclusies van dit project uit te werken en de informatie zo breed mogelijk te verspreiden. Ook kennisdeling rond interessante technieken zoals waterglasinjectie en retourbemaling is noodzakelijk. Buildwise en Embuild werken daar momenteel aan via het COOCK-project. 
  4. De bestaande zuiveringstechnieken van bemalingswater zijn slechts beperkt beschikbaar, erg duur en worden nauwelijks toepast. Verdere technologische ontwikkeling op dat vlak is van groot belang. 

Wat brengt de toekomst?

Via het COOCK-project werken Buildwise en Embuild voort aan het verspreiden van kennis over goede bemalingstechnieken. Aquafin bekijkt of het werfwaterplatform verder gebruikt kan worden om beschikbaar bemalingswater alsook hemelwater een goede bestemming te geven. De bemalingswerkgroep binnen Aquafin zet zich verder in om minder te bemalen en ook de rest van de stakeholders daarvan te overtuigen.

Bekijk in deze video een samenvatting van het project. 

Aquafin NV

Partners VUB, Werfwater